WAYUU MOCHILA TASSEN

Diep in de La Guajira woestijn, dichtbij de Colombiaanse en Venezolaanse grens, leeft een traditionele, historische, inheemse gemeenschap die bekend staat als de mensen van de zon, zand en wind - de Wayuu-stam. Na aankomst in La Guajira vanuit het Amazone-regenwoud en de Antillen in 150 na Christus om te ontsnappen aan de vijandige omgevingen en een nieuw thuis te vinden, hebben de Wayuu-mensen gevochten - tegen de Spanjaarden, de regering en, momenteel, moedernatuur - om hun tradities levend te houden. Vandaag de dag wordt gedacht dat er ongeveer 110.000 tot 140.000 Wayuu-mensen in Colombia wonen.

De Wayuu-stam heeft een aantal oude tradities en rituelen die ze levend houden en leven in kleine, geïsoleerde gemeenschappen, waarvan er ongeveer 10 zijn in het La Guajira-departement van Colombia en Venezuela. Ze leven voornamelijk in hutten die rancherías worden genoemd, met daken van cactussen of palmblad en yotojoro (modder, hooi of gedroogde suikerriet) muren met basismeubilair, waaronder hangmatten om te slapen en een kleine vuurplaats om te koken.

De Wayuu-stam is uniek omdat de vrouwen de huizen bezitten en de families runnen, terwijl de vaders met de dieren en het land werken. Elke gemeenschap heeft een informele leider die de beslissingen neemt; meestal zijn deze leiders individuen die directe afstammelingen zijn van vorige leiders. Vaak kennen deze individuen zowel de Spaaanse taal en de Wayuu taal, Wayuunaiki (onderdeel van de Maipuran- of Arawakan-taal). Hun cultuur combineert legendes, mythen, verhalen, tradities en gewoontes.

Deze stam bevond zich eeuwenlang in de woeste omgevingen van de La Guajira-woestijn, leefde met het land en kon generaties lang tradities doorgeven. Ze hebben vele veldslagen met een aantal groepen overleefd en hebben in de 18e eeuw vele Spaanse invasies bestreden.

In het verleden hebben de gemeenschappen het overleefd met landbouw, het creëren van ambachten en, in de kustgemeenschappen, parelduiken voor aquacultuur. Commercialisering heeft hun parelduiken bedreigd en het verkopen en creëren van frauduleuze parels bedreigt hun rijkdom. De opwarming van de aarde, El Niño en de klimaatverandering hebben het vermogen van de stam om duurzame landbouw te creëren beïnvloed, met droogtes die gewassen bedreigen en dieren die vanwege uitdroging sterven. De stam moet meer kopen om hun basisbehoeften te dekken, wat op dit moment hun middelen overtreft. De stam steunde zwaar op de gesubsidieerde boodschappen van de Venezolaanse overheid om te overleven en rijst, suiker en koffie te kopen. Maar door recente gebeurtenissen is dit onmogelijk geworden, waardoor ondervoeding ontstaat in gemeenschappen die niet over de middelen beschikken om producten uit Colombia te kopen.

Ondervoeding is niet het enige probleem dat de gemeenschappen nu hebben. In het verleden bewerkten mannen het land, wat nu niet meer mogelijk is. Deze mannen zijn hoogst ongeschoold en velen kennen alleen de moedertaal van de stam. Dit heeft een aantal problemen veroorzaakt, waaronder hun toevlucht tot misdaden, wegblokkeringen, toeristenbelasting heffen, kinderen die van school wegblijven en mannen die alcohol gebruiken. 

Vandaag is de stam op zoek naar duurzaamheid; de Uribia-stam streeft ernaar het toerisme te gebruiken om hun levensomstandigheden te verbeteren, door bezoekers toe te staan naar hun gemeenschap en inzicht te bieden in hun tradities, culturen en felgekleurde festivals. Bezoekers naar de stammen brengen, biedt ook de mogelijkheid voor particulieren om textiel en keramiek te verkopen, waaronder de beroemde Mochila-tassen, hangmatten en dekens van de Wayuu, gemaakt door de vrouwen van de stam die deskundige wevers zijn en bekwaam in het maken van ambachten.

De inheemse Wayuu-stam vecht al eeuwen voor hun rechten, en nu wordt hun manier van leven bedreigd door geen enkele fout van henzelf, waarbij moeder natuur hun habitat vernietigt.